Multidimension ve Tabular Modellemenin karşılaştırmasına geçmeden önce OLAP mantığının ne olduğunun kavranması gerekir. OLAP’ lar çok boyutlu veri modellemesinin bulunduğunu bir veritabanıdır. 3. ya da n. boyutu ifade ettiği için küp olarak da adlandırılırlar. OLAP’ ların OLTP sistemlerden belli başlı farkları aşağıda listelenmiştir.
| OLTP(Online Transaction Processing) | OLAP (Online Analytical Prosessing) | |
| Kullanıcılar | clerk, IT Professional | knowledge worker |
| Fonksiyonlar | day to day operations | decision support |
| DB Tasarım | Application -oriented | subject-Oriented |
| Veri | current,up-to-date detailed,flat relational isolated | Historical, summarized, multidimensional integrated, consolidated |
| Kullanım | repetitive | ad-hoc |
| Erişim | read/write index/hash on prim. Key |
lots of scans |
| İşlerin Boyu | short, simple transaction | complex query |
| #record accessed | tens | millions |
| #Users | thousands | hundreds |
| DB Boyutu | 100 MB-GB | 100 GB-TB |
| Metrikler | Transaction throughput | query throughput,response |
Küplerin çıkış noktası, karmaşık yapıdaki sorguların cevaplarını hızlı ve IT personeli olmayan kişilerin bile kendi raporlarını yapabileceği bir ortam sunmaktır. Modellemeyi kurmak hala IT profesyonellerine bağlı olsa da bunlardan analiz yapmak her kesim kullanıcıya hitap eder.
Multidimensional ve Tabular bu küplerin Modelleme şeklidir. Her ikisinin de kendi içerisinde farklı özellikleri bulunmaktadır.
Veri analizinde Tabular mı yoksa Multidimensional çözümlerinden hangisinin en iyi çözüm olduğuna karar verirken
çoğu şeyde olduğu gibi burada da “duruma göre değişir 😊” diyoruz.
Multidimensional
Çok büyük veri setlerini analiz etmek için uygun çözümdür. Eğer db 5 TB’ dan fazla alan gerektiriyorsa çözüm Multidimensional model olur. Dezavantajları arasında modellemeyi kurmak karmaşık ve zordur.
Tabular Model
Birçok kullanıcı, özellikle Multidimensional modeli tasarlarken küplerin anlaşılmasının zor olduğunu iddia etti. Bunun üzerine SQL Server 2012 ile Tabular Model tanıtıldı ve o günden beridir yaygın şekilde kullanılmaktadır. Daha iyi veri sıkıştırmaya ek olarak sütunsal depolama (multidimensional, satır depolama kullanır) kullandığından, sütunlara dayalı sorgular için daha hızlı olacak şekilde tasarlanmıştır. Veriler bellekte depolanır, bu nedenle sunucunuzda çok fazla bellek ve çok hızlı CPU’ların olması çok önemlidir. Diskler Tabular modelde o kadar önemli değildir.
Donanım
Multidimensional için kullanılan donanım gereksinimlerinin Tabular modelinde kullanılamayacağını açıklığa kavuşturmak önemlidir. Tabular belleğe bağlı çözümdür. Daha fazla bellek daha iyi performans demektir. Yeterli bellek olmazsa Tabular modeliniz sadece başarısız olur.
CPU çekirdek hızı da Tabular db için çok önemlidir.
Tabular çözümünün temel avantajı, bazı sorgular için daha hızlı olması ve verileri Multidimensional çözümlerden bile daha fazla sıkıştırmasıdır.
Multidimension Model Sorgulamada MDX (MultiDimensional Expressions), Tabular Model DAX(Data Analysis Expressions) dilini kullanır. DAX, MDX’e göre daha kullanıcı dostudur. DAX, Çok Boyutlu veritabanlarını, Tablo şeklindeki veritabanlarını, Power Pivot ve Power BI’yı sorgulamak için basit bir dildir. Birçok ilişkide, Tabular DAX için daha hızlıdır.
Ek olarak, Multidimensional Modellerde bulunup Tabular Modelde bulunmayan bazı Özellikler,
- Aggregations
- Actions
- Custom Assemblies
- Custom Rollups
- Many to many relationships
- Writeback
Not: BigData dünyasında OLTP ’den tamamen vazgeçildi. BigData’ da yapılan işlerin tamamı OLAP üzerine kuruludur.